Ik mag graag naar foto’s kijken genomen in een klas in Afrika. Het roept herinneringen op aan de tijd dat ik, begin jaren ‘80 van de vorige eeuw, zelf in Zambia voor de klas stond. Vaak is het heel herkenbaar: slecht meubilair, weinig leermiddelen en een vuil bord waarop nog steeds met krijt wordt geschreven. Alsof er niets is veranderd. Gelukkig zijn er ook andere voorbeelden. Maar ik denk dat in veel delen van Afrika, uitgezonderd de rijke scholen in de stad, het beeld nog steeds hetzelfde is. Ik verbaas me dan ook telkens weer over de inzet van de leerlingen. Ook over het aantal dat, ondanks de beperkte middelen, het goed doet en ver komt.
Jongeren en onderwijs
In februari stond in de Volkskrant een foto met minister Kaag die in Soedan het startsein geeft voor het programma Prospects. Ik heb op internet gezocht maar daarover nog niets gevonden. De achtergrond van het programma is duidelijk: vooruitzicht bieden aan jongeren zodat ze niet willen emigreren. Het programma richt zich dus op jongeren en onderwijs. Daarbij moeten de leerlingen vaardigheden leren die aansluiten bij de arbeidsmarkt. Soedan krijgt daar € 40 miljoen voor in de komende 4 jaar. Het programma wordt uitgevoerd door Unicef, UNHCR en ILO. Niemand betwijfelt het nut van het opleiden van jongeren, zeker in Afrika waar per jaar 12 miljoen van hen een plaatsje zoeken op de arbeidsmarkt terwijl er slechts 3 miljoen banen bijkomen. Dus voor velen is de informele sector de enige mogelijkheid, of emigreren. En velen willen dat omdat familieleden overzee al een plaats hebben verworven.
Ondernemerschap
Vanuit Stichting Educaid werken we, samen met de Zwolse mbo-opleidingen Cibap, Deltion en Landstede, aan een projectvoorstel om in een Craft Centre in Lukulu, Zambia, de kwaliteit van het aangeboden onderwijs te verbeteren. Onder meer door het trainen van de docenten op ondernemerschap. Een logische toevoeging omdat, als er geen arbeidsplaatsen zijn, afgestudeerden een eigen onderneming moeten beginnen. Dat vergt dus meer dan vakkennis alleen, dan moet je ook weten hoe je een goed ondernemer wordt. In het voorstel geven we ook aan dat het Craft Centre de startende ondernemers, ofwel pas-afgestudeerden, na hun opleiding de nodige begeleiding biedt.
Eigen baas
Maar daarmee alleen, hoe belangrijk ook, red je het niet. Er zal echt meer bedrijvigheid moeten worden opgezet in Afrika zelf. Het continent heeft een enorme hoeveelheid grondstoffen. Die willen we vanuit Europa en de rest van de wereld maar al te graag hebben. Daarvoor sluiten we de grenzen niet. Maar als het om mensen gaat wordt alles uit de kast getrokken, dan zijn de blokkades snel opgeworpen. Terwijl de best werkende blokkade het volledig tegenoverstelde is. Als ‘wij’ het Afrika gunnen om haar eigen grondstoffen te verwerken in ‘eigen’ bedrijven. Als wij die bedrijven op toegang geven tot onze markten en daar een eerlijke prijs voor betalen… Dan pas worden er belastingen betaald, knappen ze zelf de scholen op, verstreken ze het onderwijs, worden er mondige burgers afgeleverd die zich door hun regeringen geen oor aan laten naaien en zal het continent op eigen benen kunnen staan. Dat biedt pas echt ‘Prospects’.
