Op dinsdag 6 maart verscheen er in de Volkskrant, als bijdrage aan ‘De Voedselzaak’, een artikel over genetisch gemodificeerde (GMO) banaan, waaraan in een laboratorium in Uganda hard wordt gewerkt. Op dit moment mogen dit soort producten niet op de markt worden gebracht. Maar desondanks loopt er verregaand onderzoek, in het kader van verhoging van de voedselproductie, naar de productie van een nieuwe GMO-banaan.

Matooke

In de tijd dat ik in Zambia voor de klas stond moest ik de leerlingen het belang van een goede maaltijd al leren. Zoals daar nsima, een maïsbrij, het basisvoedsel is (zonder nsima heb je niet gegeten) is dat in Uganda de matooke (de kookbanaan). In 2016 werd er 3.5 miljard kilo geteeld en dat komt bij een bevolking van 35 miljoen op bijna 100 kilo per persoon.

Bill Gates

De genetisch gemodificeerde matooke is volgens de onderzoekers van levensbelang. Niet alleen vanwege de 105 miljoen monden die in 2050 gevuld moeten worden, maar ook vanwege ziektes. Bovendien kan er door een ingreep ook vitamine A worden toegevoegd. Aan dit project werkt het Uganda National Agricultural Research samen met Queensland University of Technology in Australië. Dit project wordt gefinancierd door de Bill & Melinda Gates Foundation.

Onzeker

De conventionele methode, het kruisen van verschillende bananensoorten kan betere en sterkere producten opleveren maar het is een moeizaam proces waarbij de afhankelijkheid van Moeder Natuur te onzeker is. Hoewel genetische modificatie nog steeds omstreden is omdat niemand weet wat dit op termijn voor gevolgen kan hebben, bestaat er bij de onderzoekers in Uganda geen twijfel. Dit moet er komen.

Eigen voedselproductie eerst

Kritiek vanuit het Westen wordt sterk afgewezen. “Het westen heeft belang bij het voortbestaan van de voedselschaarste in Afrika. Als er dan weer ergens in Afrika een voedseltekort is, kan het Westen ons eten sturen. Vergelijk het met Rusland, dat geweren en bommen verkoopt. Denk je dat Rusland niet blij is met de oorlog in het Midden-Oosten?” zegt onderzoeker Priver Namanya.  Jerome Kubiriba is ook duidelijk: “Maar wat het Westen beter kan doen, is Afrika helpen zichzelf te leren voeden. Door steun te geven aan ontwikkeling en introductie van GMO’s”.

Smaak

Voor de Ugandees staat en valt het met de smaak van de matooke. Van de proefpersonen vindt de een ze niet zoet genoeg terwijl anderen ze als lekkerder dan de bestaande soorten waardeert. Afwachten dus hoe zich dit verder ontwikkelt, hoe de discussie over GMO’s, mondiaal gezien, verder verloopt en welke conclusies daaraan verbonden worden.

Peter Lindhoud