Op 23 en 24 oktober 2019 komen in Sochi vijftig Afrikaanse leiders, samen met nog een drieduizend gedelegeerden, bijeen op de eerste Rusland-Afrika Top. Daarmee probeert Rusland haar invloed op het Afrikaanse continent te versterken. In de afgelopen tien jaar waren er al Russische initiatieven, maar dan meer bilateraal georiënteerd. In 2011 werd het Russian Agency on Insurance of Export Credit Investments (EXIAR) opgericht om de Russische bedrijven richting Afrika te ondersteunen en hun investeringen daar te beschermen. Juni 2018 was er het Sint Peterburgs Economic Forum en in februari dit jaar werd het Rusland-SADC bedrijven forum gehouden.
Olie
Ging het hierbij vooral om economische belangen en invloed, nu wordt er militaire en technische samenwerking aan toegevoegd. En energie is een belangrijke Russische sector wen daarbij gaat het zowel om gas, als olie en kernenergie. Russische geologen zijn actief in Ghana, Madagaskar en Libië. Grote oliemaatschappijen, zoals Rosneft en Lukoil willen de oliemarkt domineren en investeren in gas- en olievelden in Egypte en Mozambique. Er wordt bovendien onderhandeld over een African Centre of Excellence en Nuclear Power in Ethiopië.
Wapens
Rusland is de tweede wapenhandelaar in de wereld en een belangrijke leverancier van wapentuig aan Afrikaanse landen. Volgens het SIPRI is de wapenverkoop tussen 2012 en 2017 verdubbeld. Rusland handelt vooral in tweedehands transporthelikopters, vliegtuigen en luchtafweer. Het gaat ook om militair personeel, eigenlijk huurlingen. In de Centraal Afrikaanse Republiek zelfs op grote schaal. Maar ook de inzet van Russische troepen in VN-missies is aanzienlijk. Dat gebeurt niet belangeloos: door die inzet krijgt Rusland toegang tot de energie- en mijnsector, zoals in Mozambique en Angola. In Soedan steunde Rusland, samen met Saudi -Arabië en de Emiraten, de militairen die Bashir wilden afzetten. Militaire instructeurs worden ingezet om presidentiële garden te trainen en autocraten worden gesteund bij de verkiezingen in Madagaskar en de Centraal Afrikaanse Republiek. Doel is om via hen steun voor Russische initiatieven te krijgen mochten ze aan de macht komen.
Ryusskiy cabinets
Ook op financieel gebied wordt gepoogd de invloed van het Westen te pareren zoals visa-vrije toegang. Door middel van steun bij wetenschappelijk onderzoek en beurzen wordt ook de greep op het onderwijs versterkt. Zo werd in november 2018 in Namibië het Russian Namibian Cultural and Education Centre in Windhoek opgericht en werd een overeenkomst getekend tussen Zambia’s Copperbelt University en de People’s Friendship University in Rusland om een regionaal taalinstituut te vormen voor het aanbieden van cursussen in de Russische taal voor studenten uit Botswana, Namibië, Tanzania, Zimbabwe, Mozambique en Angola. Ook in andere landen worden ‘Ryusskiy cabinets’ opgericht voor de overdracht van Russische taal en cultuur. In 2017 studeerden 1.800 Afrikanen aan Russische universiteiten, met een volledige beurs. In totaal studeerden 15.000 studenten aan Russische universiteiten hoofdzakelijk afkomstig uit Nigeria, Angola, Marokko, Namibië en Tunesië.
Putin wil uiteindelijk de Russische invloed in Afrika verder uitbouwen om daarmee de invloed van de VS en China te weerstaan. Daartoe dient de conferentie in Sochi.
Peter Lindhoud
